Tijdens de afgelopen jaarvergadering van Pugwash Nederland is gediscussieerd over de toekomstige positie en rol van de vereniging. De jongere leden van Young Pugwash Nederland1 is toen gevraagd deze discussie kort weer te geven met een eigen visie.
Volgens ons blijft het bestaansrecht van Pugwash onveranderd. Naast onderwerpen als massavernietingswapens dienen zich veiligheidsvraagstukken aan die gelijksoortige kenmerken vertonen – zoals duurzame ontwikkeling, biodiversiteit, IT en de invloed daarvan op informatievrijheid, de wisselwerking tussen internationaal en lokaal niveau en genetische manipulatie. Een club van geëngageerde wetenschappers kan een zinvolle bijdrage leveren door de complexe problemen, met zowel beloften als gevaren, toegankelijk te maken door de maatschappelijke impact te verduidelijken en oplossingen te bieden die in verscheidene disciplines een zorgvuldig beargumenteerde grond hebben.
Op de jaarvergadering resumeerde de secretaris, Eric Ferguson, wat volgens hem de zes sterke punten van Pugwash zijn: 1) de kwaliteit van de analyse, 2) de traditie van open discussie, 3) de motivatie van de leden, 4) het geloof in de invloed van redelijke argumenten op besluitvorming, 5) onderling vertrouwen en 6) het werken op de achtergrond. Op basis van deze sterke punten moet Pugwash alleen díé thema’s oppikken waar ze een meerwaarde heeft ten opzichte van andere organisaties. Dit was tevens één van de drie criteria die de vertrekkende secretaris-generaal George Rathjens in augustus 2002 gaf voor internationale Pugwash-activiteiten. De andere twee selectie criteria die hij gaf, waren: 1) het belang en internationale karakter van de thematiek en 2) de mogelijkheid om een beslissing een bepaalde kant op te duwen (‘knife-edge problems’).
Pugwash Nederland zal moeten proberen zich langs deze lijnen verder te ontwikkelen. Ook volgens Young Pugwash zetelt onze kracht en geloofwaardigheid in gedegen onderzoek. In de toekomst dienen ‘oude’ wegen (opnieuw) versterkt te worden: krachtige argumenten formuleren door kennisuitwisseling, die vervolgens invloed hebben doordat de leden in allerlei netwerken actief zijn waarin deze argumenten van belang kunnen zijn. Uitbreiding van het ledenaantal is een noodzaak, maar met de nadruk op kwaliteit. Oftewel, het aantrekken van een selectieve groep mensen die voor Pugwash van betekenis kan zijn door gedegen discussiepartners te bieden betreffende de dilemma’s waarbij hun vakgebieden betrokken zijn, en die zich, in bepaalde mate en/of ad hoc, inzetten in het kader van de vereniging en de standpunten van Pugwash kunnen laten doorwerken door hun positie in de maatschappij. Al met al kiezen wij liever voor een vereniging die weliswaar meer achter de schermen werkt maar het gesprek open houdt en bekend is vanwege de gedegenheid van haar onderzoek, dan voor de grotere publiciteit met het risico één van velen te worden en met haar beweringen minder serieus te worden genomen.
Naast afvaardiging naar de jaarlijkse internationale Pugwashconferentie, het bijwonen van de jaarlijkse ledenvergadering en bestuursvergaderingen en het bijdragen aan en lezen van de nieuwsbrief zijn verdere activiteiten nodig. Er zouden meer werkgroepen op verschillende onderwerpen kunnen worden opgezet of voortgezet, waarbij mensen met relevante kennis en inzicht worden benaderd om hiermee aan de slag te gaan. Daarbij zij het duidelijk dat juist hun eigen kennis en inzicht dienstbaar is aan een dergelijke interactie.
Bij urgente kwesties dient de aanpak een balans te vinden tussen tijdige actie en goede analyse, zoals in positieve zin geïllustreerd kan worden door het proces rond de verklaring over Irak. Bij langer lopende vraagstukken is het instrument van workshops zoals ‘Sharing the Planet’ en het manifest dat daaruit voortkwam, zeer succesvol gebleken. Onderwerpen waarop Pugwash Nederland zich specifiek wil richten kunnen aanleiding zijn tot het gericht aantrekken van mensen die hierin een versterkende rol spelen. Een zich mede door nieuwe leden ontwikkelend thematisch punt binnen de vereniging is ‘biodiversiteit en genetische technologie’. Voor de identificatie van competenties en toekomstige aandachtspunten van Pugwash Nederland rekenen wij op uw bijdragen aan de verdere discussie.
door Antoinette Hildering en Arthur Petersen
1 Young Pugwash Nederland is een werkgroep van Pugwash Nederland die zich richt op promovendi en recentelijk gepromoveerden. Momenteel bestaat ze uit drie A- en drie B-leden.