Na jarenlange inzet voor vrijwel alle facetten van Pugwash, nationaal en internationaal, hebben twee boegbeelden van Pugwash-Nederland – onze voorzitter Prof.dr.mr. Bas de Gaay Fortman en onze vice voorzitter (voorheen secretaris) Dr. Bart van der Sijde – hun functies overgedragen aan respectievelijk Prof.dr. Georg Frerks en Mw.dr. Berma Klein Goldewijk.
Bas nam op 27 februari 1996 de voorzittershamer over van Prof. Hylke Tromp en was sindsdien prominent aanwezig op vrijwel alle belangrijke conferenties en bijeenkomsten van Pugwash- International en Pugwash-Nederland. Hij maakte als bekend lid van de tweede- en later eerste-kamer deel uit van netwerken waar hij met zijn grote inzet Pugwash kon betrekken. Als deskundige op het gebied van Afrika en de immense problemen waar dat grote continent mee worstelt, kon hij waarmaken dat Pugwash zich richt op wereldvraagstukken met wetenschappelijke onderbouwing. Samen met Marie Muller van Pugwash-Zuid-Afrika schreef hij “From Warfare to Welfare; human security in a Southern African Context”. In de periode van zijn voorzitterschap werden er in of vanuit Pugwash-Nederland belangrijke activiteiten ondernomen, te beginnen met een CO2 workshop als aanzet tot kaderverdragen over klimaatsverandering (Oegstgeest, augustus 1996 / Eric Ferguson). Ieder voorjaar kwam er in ons land een internationale CBW workshop (Chemical and Biological) over de niet eenvoudige implementatie van wapen conventies in dezen (Henk Boter, Jan Medema). Mede door Bas kon er twee jaar geleden in Groningen een “Sharing the Planet” conferentie worden gehouden met een manifesto en een gedegen boek, publicaties die nadien hun uitstraling hadden onder meer tot in de grote VN conventie in Johannesburg (Zuid-Afrika).
Bart was en is binnen Pugwash Nederland de deskundige bij uitnemendheid omtrent kernbewapening; die grote problematiek die alle jaren door centraal stond en staat in Pugwash kringen in binnen en buitenland. Na de val van de Berlijnse muur waren er enige jaren van voortgang in kernontwapening, maar die ontwikkeling stagneerde. De kernwapenproliferatie is niet tot staan gebracht. De tot voor kort zo moeizaam tot stand gekomen overeenkomsten ter beteugeling van de arsenalen voor massavernietiging dreigen weer te worden ontkracht. Hij heeft al deze ontwikkelingen nauwlettend gevolgd vanaf dat hij zich inzette voor zowel het landelijke als het internationale Pugwashgebeuren. In een Nieuwsbrief van 1982 geeft hij al een verslag over zijn deelname aan de 39e Pugwash Conferentie in Cambridge/USA. Bij vele volgende conferenties was hij actief betrokken. Bart was als secretaris van 1991 tot 2000 zeer sturend binnen Pugwash Nederland. Daarna nam hij het vice-voorzitterschap op zich en als aftredend bestuurslid heeft hij voortouw genomen voor de “Amerika-Europa Conferentie” in Den Haag waarover elders in deze Nieuwsbrief geschreven wordt. Bart werkte bij de Technische Universiteit van Eindhoven en was aldaar actief verbonden aan het Vredescentrum met het verzorgen van voordrachten en het schrijven van publicaties.
door Johan van Klinken