Ons gesprek begon meteen na de gastvrije ontvangst in de Van Reenenweg in Zeist, waar Eric en Monica nu al weer bijna zes jaar wonen, niet ver van het huis waar Eric in 1931 werd geboren. Dat betekent helemaal niet dat we schrijven over een door de generaties heen honkvast echtpaar. Allerminst.
Eric’s grootvader werd in 1872 als eerste consul-generaal van Nederland in het Chinese keizerrijk van destijds aangesteld met als standplaats eerst Shanghai en later, tot 1895, Peking. Zijn vader werkte vele jaren in China in de “Maritime Customs”, en daarnaast als waterbouwkundige, en doceerde later Chinees in Utrecht. Hij voorzag de gevaren van Hitler-Duitsland en in 1937 week het gezin uit naar Engeland. Daardoor verbleef Eric een groot deel van zijn jeugd in dat land, en ging daar op een “Public School” (kostschool). Toen zijn vader in 1946 overleed keerde zijn moeder met hem terug naar Nederland, en woonden zij in Den Haag. Daar maakte hij de HBS af en van daar uit studeerde hij natuurkunde in Delft.
Na Delft volgden zeven jaren van promotiewerk (over richtingsordening in magnetische alliages) in Grenoble op het instituut van Prof. Néel, met daarnaast een intensieve maatschappelijke betrokkenheid. Een jaar voor zijn promotie ontmoette hij Monica Hessler op een conferentie van de Wereldraad van Kerken in Bossey, Zwitserland. Monica is Zweedse en studeerde toen theoretische natuurkunde bij Oskar Klein. Ze trouwden in 1962, kort na Eric’s promotie, en vertrokken direct naar Nigeria, om als lectoren aan de Universiteit van Ibadan hun bijdrage te geven aan de ontwikkeling van dat land. De band met Zweden en de Zweedse familie is voor Eric, Monica en hun drie kinderen van blijvende betekenis gebleven; Zweden was hun vaste vakantieland.
Eric heeft zich steeds sterk geïnteresseerd voor vragen van geloof en zingeving. Hij zou dienstweigeraar zijn geworden, maar werd nooit opgeroepen. Hij bezocht ooit in Caux de Morele Herbewapening, maar werd door die “guru-gerichte” organisatie weggestuurd toen hij “verkeerde” (te kritische) vragen stelde. In Grenoble kreeg hij zijn roeping: bij te dragen aan de ontwikkeling van de “onderontwikkelde landen” (zoals ze toen heetten) en aan een rechtvaardiger en vreedzamer wereld.
Eric en Monica volgen samen deze weg, die heel hun verdere leven dooraderd heeft: een sterke verbondenheid met de ontwikkeling van Derde Wereld landen, met het vredeswerk en onwikkelingswerk van de kerken, en bij de emancipatie van zwakken in de samenleving. Waar zij ook woonden waren zij betrokken bij de kerk. De laatste jaren hebben zij nauw contact met de Iona groep, een beweging die Keltische spiritualiteit vebindt met zeer concrete inzet voor mens en samenleving.
Voor Eric en Monica heeft “Scottish Country Dancing“ stijlvolle volksdans op Schotse muziek, een belangrijke plaats in hun sociale leven. De foto toont Eric in traditionele Schotse klederdracht. De Fergusons zijn van Schotse afkomt, en zo kan Eric de kilt dragen in de tartan van de “Clan Ferguson”
Na twee jaar in Nigeria te hebben gedoceerd kreeg Eric een aanstelling bij Philips Natuurkundig laboratorium in Eindhoven. Met succes richtte hij zich op geometrische optiek, en werd na korte tijd groepsleider bij de afdeling voor TV-kleurenbuizen.
Bij Philips kon je meerdere medewerkers vinden met een brede maatschappelijke oriëntatie met verbindingen van het eerste uur naar de Club van Rome. Casimir, directeur van het natuurkundig laboratorium, was een meelevend lid van Pugwash. In de jaren 1973-78 werkte Eric in de “groep toekomstverkenningen” van het Nat Lab, waar onder meer de “Limits to Growth” en de wereld-energie problematiek aan de orde kwamen. Naast zijn werk was hij actief in de “Bezinningsgroep Energiebeleid” die een maatschappelijke discussie bepleitte over de kernenergie in Nederland, en lid van de Hervormde Raad voor de Zending, waarvan ook Jan Pronk een tijd lid was. Dit vormde een bijna vanzelfsprekende brug naar de volgende elf jaren van 1978 tot 1989.
In die jaren werkt Eric bij TNO als contactpersoon voor het IIASA (International Institute for Applied Systems Analysis). Het wordt een periode met brede internationale relaties en contacten met de Nederlandse universiteiten op een zeer breed scala aan wetenschappelijke disciplines. Tegelijk een periode met veel missies naar Afrika, eerst over de problematiek van droogte en brandhoutschaarste, op verzoek van de CILSS (Comité Inter-Etats de Lutte contre la Sécheresse au Sahel). Later volgden vele missies voor de Nederlandse Ontwikkelingssamenwerking, Wereldbank en FAO over rurale energieproblemen in Afrika, in een elftal landen. Na zijn VUT bij TNO zette Eric dit werk tot midden jaren ’90 voort met een eigen advies-BV “MacFergus”.
Ergens in de 1980-er jaren kwam het lidmaatschap van Pugwash in beeld; niet als oorzaak, maar veel meer als gevolg van bovenstaande betrokkenheid bij wereldvraagstukken. In 2000 heeft hij de niet geringe taak van het secretariaat overgenomen van Bart van der Sijde. Daarbij hebben we als Pugwash-Nederland in het administratieve vlak en in het doorgeven van belangrijke Pugwash-georiënteerde berichten erg geprofiteerd van Eric’s bedrevenheid met moderne communicatiekanalen.
Het praktische bestuurswerk moest ook gebeuren, maar daarnaast was hij vanaf 1988 met veel inbreng aanwezig op een groot aantal nationale en internationale Pugwash Conferenties.
Voor Eric is de Dagomys verklaring uit 1988 een kerndocument; Pugwash moet zich – naast de kernwapen discussie – richten op alle problemen die vrede en veiligheid van de wereld bedreigen, voor zover zij als vereniging van wetenschappers een nuttige bijdrage kan leveren. Laat Pugwash zich niet te veel bezig houden met details, maar toekomstgericht zijn, met zorg voor duurzaamheid op lange termijn en aandacht voor complexe vraagstukken. De unieke rijkdom van Pugwash is dat de leden komen uit zo veel disciplines en culturen, onafhankelijk zijn, en als wetenschappers open en constructief kunnen samenwerken, ook over heikele vragen. Pugwash kan daardoor baanbrekende initiatieven nemen, en nieuwe perspectieven openen. Zo zou Pugwash met workshops over een grootschalige overgang op zonne-energie of over de bestuurlijke structuren voor het beperken van broeikasgassen wellicht nieuwe inzichten en visies kunnen opbouwen.
Het zij een taak voor alle Pugwash leden om elkaar bij elk nieuw thema wederzijds te inspireren. Het is die wederzijdse inspiratie die bij Eric hoog in het vaandel staat geschreven. Hij hoopt, nu het secretariaat is overgedragen aan Berma Klein Goldewijk, meer tijd te kunnen wijden aan inhoudelijke bijdragen.
door Johan van Klinken