Feiten en opinies die met elkaar op gespannen voet staan: oneindige consumptie kan niet. Oneindige bevolking, oneindige mobiliteit, oneindige aanspraak op land, oceaan, dier en plan, dat kan niet. Dat zijn feiten op gespannen voet met economische groei.
Feiten met consequenties: meer CO2 in de atmosfeer betekent: global warming. Al een eeuw geleden heeft Arrhenius daar op gewezen, maar in die tijd stond het klimaat nog niet op de wereldagenda. Het duurde het nog een halve eeuw voordat de wetenschap toegroeide naar een zekere mate van consensus. Maar die consensus is er stevig, zeer stevig, gekomen. Nu al meer dan dertig jaar geleden werd duidelijk: CO2 verdubbeling geeft een meest waarschijnlijke temperatuurstijging van drie graden. Deze “value of maximum likelyhood” bleef al die dertig jaren stabiel zonder te zwabberen, resultaat van gedegen onderzoek. Dat dient de wereld opinie zich ter harte te nemen.
In de eind 1970’er jaren kwamen twee onafhankelijke onderzoekers elk met een strikt objectief verkregen verwachting voor de temperatuurstijging als gevolg van CO2 verdubbeling. Hun onzekerheidsmarges waren vooralsnog groot, maar de Amerikaanse National Academy of Sciences (NAS) zag het grote belang van hun resultaten. Die NAS (onder Jule G. Charney) vatte het samen als een stijging van 3 ± 2 oC , tegelijk met een gerichte oproep aan werelddeskundigen tot nogmaals nieuw onafhankelijk onderzoek.
Dat onderzoek kwam in 1979 met een herbevestiging, een wetenschappelijke re-assessment: als meest waarschijnlijke stijging kwam men weer op om en nabij 3 oC met een iets verkleinde onzekerheid van ± 1½ oC. Maar die drie graden bleef en blijft nu al meer dan dertig jaar de meest waarschijnlijke en is in die tijd alleen maar beter onderbouwd geworden in meerdere onderzoek centra. Een IPCC rapport van 2007 zegt: “equilibrium climate sensitivity is likely to be in the range 2 °C to 4.5 °C, with a best estimate of about 3°C. It is very unlikely to be less than 1.5°C. Values substantially higher than 4.5 °C cannot be excluded, but then the agreement with observations is not as good”.
Dat het CO2 niveau stijgt is bekend. Vanaf de 18e eeuw langzaam stijgend van ca. 250 ppm tot ca. 310 ppm twee eeuwen later (0.1 %/jr). Daarna versnelt de toename en nu is een grens van 390 ppm al ruim overschreden. Tussen 1990 en 2007 was de toename 2 %/jr, om in de laatste twee jaar, zelfs na de recessie, schrikbarend te worden: 4,3 % in 2008/2009 en 6% in 2010. De grootste uitstoot komt van de Verenigde Staten, China en India, de grootste toename van China en India door hun steenkoolverbranding.
Onder welke grens moet het wereldniveau blijven? De gezaghebbende econoom Sir Nicholas Stern richtte zich aanvankelijk met de IPCC op stabilisatie bij 450 ppm en schatte de economische prijs daarvoor op iets van de omvang van 1% van de bruto wereldproductie. Later werd dat bijgesteld tot 500 ppm met het oog op het snellere verloop van de klimaatsverandering (Jackson p89). De economische kosten zouden dan kunnen oplopen tot 2%, en volgens anderen tot 3% van de bruto wereldproductie. Dat is een toename die elke economische groei onmogelijk maakt.
Maar denk na! De 500 ppm komt neer op de genoemde CO2 verdubbeling met een meest waarschijnlijke verhoging van de temperatuur met 3 oC. Dat is een temperatuurstijging met onvoorstelbare gevolgen als geschetst in het recente boek van Mark Lynas (besproken in de voorgaande Pugwash Nieuwsbrief). Waar richt de opinie zich op? In hoeverre kan de wereldpolitiek deze wetenschappelijke resultaten van de wereldagenda en uit de wereldopinie houden? Als het de economie ongelegen komt, legt men de resultaten van objectief en zuiver wetenschappelijk onderzoek – zelfs een voorzorgsprincipe – zo gemakkelijk naast zich neer en zwijgt.
Er zijn genoeg voorbeelden waar feiten botsen met opinies en geloof. Deze maand gaf de Engelse astrofysica Josely Bell een reeks voorbeelden. Een mysterieuze Maya-kalender zou december 2012 eindigen waarna volgens sommige groeperingen een nabije supernova explosie alle leven op aarde zal beëindigen. Of dat een komeet de planeet vernietigt. Of dat de Zon de Melkweg zal verlaten. Niets van dat alles. Josely Bell kan aantonen dat wij op een uitzonderlijk veilige planeet wonen, zolang de mens zelf met global warming geen gevaar gaat worden. Maar de velen die haar gedegen astronomie niet willen geloven, laten zich niet overtuigen. Hoe kunnen we objectieve wetenschap laten overtuigen?
En tenslotte: Een oneindige antropocentrische aanspraak op land, lucht, oceaan, dier en plant decimeert het aantal planten en dieren op onze planeet met haar zo overweldigende soortenrijkdom, soorten die wij niet hebben gemaakt. Dat raakt een recht op voortbestaan van al wat leeft en leven wil.
-Johan van Klinken
Pugwash Nederland nieuwsbrief november 2011