(Naar een verkorte e-mail van M.A.Lebedev)
In januari van dit jaar werd in Kazan, Tatarstan mede op initiatief van Pugwash een internationale conferentie over “Islam, Conflicten en Vredesmeditatie” gehouden. met deelnemers uit Russland, Egypte, Iran, Oman, Pakistan, Afghanistan, Azerbaijan, Kyrgyzstan, Tajikistan en Uzbekistan.
Khakimov, rector van de Universiteit van Tatarstan noemde in zijn openingswoord het “Tatarstan model” voor vreedzame coëxistentie van etniciteiten en van verschillende geloven. Dat model streeft naar een balans “van belangen” van de uiteenlopende partijen door niet alleen de ideologieën mee te wegen, maar ook de symbolen. Zo staan dicht bij elkaar in het Kazan Kremlin de moskee en de orthodoxe kerk..
Paolo Cotta-Ramusino karakteriseerde als Pugwashite de Tatarstan benadering als positief voor de post-soviet landen in hun streven naar conflictbeheersing. Hij kon alle religies wel zien als in wezen vreedzaam, maar zag tegelijk ook als hun hoofdprobleem de wat hij noemde “complexiteit van zelf-identificatie” die kan uitmonden in nationalistische zelfidentificatie.
N Sheikh (Pakistan) wees er op dat veel moderne conflicten een reïncarnatie zijn van oude nationale bevrijdingsbewegingen. Religieuze leiders treden in Azië op de voorgrond wanneer seculiere autoriteiten er niet in slagen om Westerse invloeden uit hun land te weren. Het gevaar is dat hun invloed groeit, ondanks dat hun ideeën strijdig zijn met de geest van de Islam en verworden tot een misbruik van religies.
Volgens alle experts is the sociaal-economische ontwikkeling de belangrijkste factor ter stabilisering van de verhouding tussen staat en religies in Central Azië. Zonder economische ontwikkeling zal de onvrede met name op het arme platteland volgens hen alleen maar toenemen.