Van 21 tot 23 november 2008 vond in Hotel Prinse, in het historische centrum van Antwerpen, een Pugwash workshop plaats, met de titel “Kernwapens in Europa: Tijd voor ontwapening?”.
Organisatoren Tom Sauer en Bob van der Zwaan brachten een groep bijeen van 22 deelnemers uit 10 verschillende landen, om te praten over de manieren waarop het aantal kernwapens in Europa geleidelijk kan worden verlaagd en uiteindelijk afgeschaft. De focus in deze workshop lag op tactische nucleaire wapens. In deze nieuwsbrief brengen wij u op de hoogte van de conclusies van deze workshop.
Sommige experts betogen dat de terugtrekking van de resterende Amerikaanse tactische kernwapens uit Europa niet te hoog op de lijst van de nucleaire prioriteiten moet staan, gezien de urgentie waarmee andere gevallen van nucleaire problématique moeten worden aangepakt. Te denken valt aan de kwesties ten aanzien van het Koreaanse schiereiland, ten aanzien van Iran, en de relatie tussen India en Pakistan. Ook kwesties als de ratificatie van het CTBT en de onderhandelingen over een effectief FMCT -in aanvulling op het bereiken van een succesvolle NPT toetsingsconferentie conferentie in 2010, na de mislukking van 2005- lijken aanzienlijk meer relevant op dit moment.
Verschillende duidelijke redenen en voordelen kunnen niettemin worden onderscheiden voor het direct verwijderen van de resterende tactische nucleaire wapens in Europa, te beginnen met die van de VS.
Ten eerste, duurt de verwijdering al veel te lang, gezien het feit dat deze wapens werden geïntroduceerd op het Europese continent in de Koude Oorlog tegen de VS en de USSR, welk al meer dan 20 jaar beëindigd is.
Ten tweede, het eenzijdig wegnemen van de Amerikaanse kernwapens kan Rusland motiveren tot soortgelijke, of misschien zelfs drastischere verlagingen in haar arsenaal aan tactische nucleaire wapens.
Ten derde, het wegnemen zou een duidelijk signaal geven naar alle landen geven dat kernwapenstaten zich moeten onthouden van het inzetten van hun wapens in andere (niet-kernwapen)staten, waardoor het NPT versterkt wordt en de kansen op een succesvolle toetsingsconferentie worden vergroot.
Ten vierde, het wegnemen van de wapens zou meer in het algemeen een andere aanwijzing zijn dat de VS, samen met hun NAVO-partners, haar verplichtingen neemt uit hoofde van artikel VI van het NPV tot het serieus verminderen van zijn nucleaire arsenaal.
Ten slotte, zou de VS, door deze actie andere landen (hetzij officiële kernwapen staten, landen met militaire nucleaire aspiraties, of niet-kernwapen staten) stimuleren om hun verplichtingen uit hoofde van het NPT na te komen.
door Bob van der Zwaan